امامزاده شاهزاده اسماعیل قم

آستان مقدس امامزاده شاهزاده اسماعیل قم در دامنه ارتفاعات روستای بیدقان بخش کهک واقع شده است. این بقعه در فاصله تقریبی 51 کیلومتری جنوب شرقی شهر قم قرار دارد که زیارتگاه سه تن از امامزادگان به اسامی شاهزاده اسماعیل و فرزندش حمزه از نوادگان علی ابن جعفر(ع) و شاهزاده محمد از نوادگان امام کاظم(ع) است.
امامزاده شاه اسماعیل یکی از امامزادگان پر بازدید استان قم است. این امامزاده اعتبار زیادی نزد مردم قم در دوران قدیم داشت و بسیاری از افراد برای ادای نذر و قربانی به این مکان مراجعه می‌کردند. از زمان‏هاى قدیم، مخصوصاً در روستاهاى هم‏جوار، گله داران منطقه، یک گوسفند جهت سلامتى گله ی خود نذر امامزاده شاهزاده اسماعیل مى‏کردند و عشق و علاقه زیادى به آستان وى داشتند و این رسم هنوز بین گله داران پا برجاست که نشان از محبّت ویژه‌ آنها به امامزاده اسماعیل دارد.
سابقا به جهت دورى و کوهستانى بودن مسیر امامزاده، زائران کمى به حرم امامزاده اسماعیل مشرف مى‏شدند اما امروزه، به جهت آسفالت شدن مسیر امامزاده، خوش آب و هوا بودن منطقه و باز سازى و توسعه، این امامزاده به یکی از جاذبه های گردشگری مهم استان قم تبدیل شده و به خصوص در روزهاى پنج شنبه مملّو از جمعیت است.
طبیعت زیبای روستای بیدقان با رودخانه ای که از میان این روستا می‌گذرد، کوه ها و بافت قدیمی روستا باعث جذب گردشگران به این منطقه شده است.
بقعه امامزاده شاه اسماعیل از بناهاى تاریخى استان قم و داراى درهاى نفیس و کاشى‏هاى عالى و صندوق منبّت روى مرقد است و شامل بقعه، گنبد، رواق، صحن و مسجد است.
قدمت این بنا مربوط به قرن هفتم هجرى است و بانى اولیّه آن نامعلوم مى‏باشد. با توجّه به کاشى‏هایى که در آن مزار به کار رفته، مخصوصاً کاشى‏هایى که داراى صورت سه سوار مغول است، مى‏توان ادّعا کرد که بانى بقعه مزبور از امراى دولت هلاکوخان و یا خواجه نصیر الدّین طوسى قمّى، وزیر وى بوده است.
در متن این کاشى‏ی ها، تصویرى برجسته از سه سوار است که مارى را در زیر پا مى‏کوبند و کبوترى را بر فراز سر دارند. در حاشیه آن‌ها نیز کتیبه‏اى متضمن سوره های کوچک قرآن، مانند سوره مبارکه اخلاص و در پایان، تاریخ 668 هـ. ق یا ابیاتى از شاهنامه با تاریخ 661 هـ. ق دیده می‌‏شود.
کاشی های مزبور به همراه کاشی های دیگر به جا مانده از بنا با نقوش برجسته طاووس، لک لک و طوطى که در قسمت بالاى ازاره بکار رفته بودند، در موزه آستانه مقدس حضرت معصومه نگهداری می‌شود.
مصالح اصلی به کار رفته در این بنا سنگ و گچ است و بسیار مستحکم ساخته شده است. نقشه بنا از خارج، برجى و از داخل به صورت چهار ضلعى متساوى به دهانه 50/5 و ارتفاع 9 متر مى‏باشد. جدار داخلى بقعه سفیدکارى و تهى از تزیینات کاشى و گچ‏برى است، جز شاه‏نشین جانب شمالى که داراى تزیینات کاشى‏کارى دوره‏هاى بعد است.
در این بقعه، دو مرقد دیده مى‏شود، یکى بزرگ در وسط و دیگرى کوچک در زاویه شمال شرقى مجاور پلّه شاه‏نشین شمالى. مرقد اصلى، مدفن دو تن، شاهزاده اسماعیل و فرزند وى شاهزاده حمزه است و مرقد کنارى منتسب به شاهزاده محمّد بن موسى الکاظم است. البته مردم محلی مرقد کوچک را از آن امامزاده حمزه می‌دانند.
بر فراز بقعه، گنبدى است که احتمالا در آغاز امر، عرق‏چینى یا کلاه‏خودى شکل و سنگ پوش بوده اما در عصر شاه اسماعیل اوّل صفوى، هنگام تعمیر صورت آن را به هرمى شانزده ترکى تبدیل ساخته‏اند. این گنبد به قطر هشت و ارتفاع 9 تا 10 متر، آراسته به کاشى‏هاى دوالى فیروزه‏اى دورة صفوى بود که به مرور زمان، عمده آن‌ها ریخته و اخیرا بازسازى و کاشى‏کارى شده است. تمام اضلاع گنبد داراى کتیبه‏اى به خطّ بنایى با عبارات اللَّه، محمّد و على می‌‏باشد.
بنای امامزاده شاهزاده اسماعیل دو بار، یک مرتبه درسال920هـ. ق و در عهد سلطنت شاه اسماعیل و بار دوّم در سال 1214 هـ. ق و در دوره ی فتحعلى شاه تعمیر و تزیین گردیده است. منبری در امامزاده به تاریخ 922 هـ. ق قرار دارد و تزیینات زیبایى بر آن به چشم می‌خورد. تعدادى از درهاى بنا نیز احتمالاً متعلّق به همین تاریخ است. هم‏چنین درگاه بقعه از رواق، کاشی ‏کارى زیبایى از دوره قاجارى کار شده که داراى کتیبه‏ هاى زیادى است.
امامزاده داراى سه در ورودى است که درهاى جنوبى و شمالى آن در ایوان‏هاى طرفین گشوده مى‏شوند و تنها درِ غربى آن داخل رواقى طولانى که میان گنبد با صحن است، باز مى‏ گردد.
منبع : mehrnews.com - shrines.blog.ir - qomchto.ir